نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی امیرآبادی زاده ¹
• مصطفی یعقوب زاده ²

¹ گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

² گروه علوم و مهندسی آب، گروه پژوهشی خشکسالی وتغییراقلیم،دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند.

چکیده

خشک‌سالی یکی از خسارت‌بارترین وقایع طبیعی هست که به دلیل حکم‌فرما بودن آن در یک حیطه جغرافیائی و طولانی بودن بایستی موردتوجه برنامه‌ریزان منابع آب قرار گیرد. دو مشخصه بارز که در بررسی خشک‌سالی‌ بایستی موردتوجه باشند، شدت و دوام آن هست. در این تحقیق از توابع مفصل دوبعدی برای ایجاد توزیع‌های دومتغیره از شدت و مدت خشک‌سالی در ایستگاه هواشناسی قائن طی سال‌های2018-1988 استفاده شد. برای تعیین شدت و مدت خشک‌سالی از سری زمانی شاخص بارش استانداردشده(SPI) 12‌ماهه استفاده گردید. ضریب همبستگی تاو-کندال و اسپیرمن برای تعیین معنی‌دار بودن همبستگی بین شدت و مدت خشک‌سالی مورداستفاده قرار گرفت که مقدار آن‌ها به ترتیب 74/0 و 88/0تعیین گردید. نتایج بررسی توزیع احتمال‌های حاشیه‌ای نشان داد که مدت و شدت خشک‌سالی به ترتیب از توزیع احتمال پرتو و لوگ نرمال پیروی می‌نمایند که پارامترهای این توزیع‌ها مشخص گردیدند. همچنین از میان توابع مفصل موردبررسی، تابع مفصل جو با داشتن مقدار RMSE برابر 0924/0 و شاخص NSE برابر 996/0 مناسب‌ترین تابع برای تحلیل دومتغیره شدت و مدت خشک‌سالی می‌باشد و مقدار حداکثر لگاریتم درست نمائی آن 87/7به دست آمد. درنهایت احتمال وقوع دومتغیره توأم و احتمال دوره‌های بازگشت توأم محاسبه شدند که نتایج حاصله می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را برای برنامه‌ریزی و مدیریت یکپارچه منابع آب منطقه مورد مطالعه، در اختیار برنامه‌ریزان و ذی‌نفعان قراردهد.

کلیدواژه‌ها

• : تحلیل دومتغیره
• شدت و مدت
• ایستگاه همدیدی قائن
• بارش
• توزیع‌ حاشیه‌ای احتمال

موضوعات

• خشکسالی