نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی دستورانی ¹
• مهدی زارعی ²
• ملیحه قادری ³

¹ هیت علمی دانشگاه حکیم سبزواری

² عضو هیئت علمی مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و مطالعات اجتماعی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

³ کارشناس آموزش و فرهنگسازی محیط زیست، اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی، بیرجند، ایـران

چکیده

تحقیق حاضر به تحلیل تغییرات پوشش گیاهی در حوزه آبخیز کهنه در دو بازه زمانی 2000-2012 و 2012-2024 پرداخته است. این منطقه به عنوان یک حوزه نیمه‌خشک، تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار دارد. برای ارزیابی وضعیت پوشش گیاهی از شاخص NDVI، SPI و داده‌های بارش در ارث انجین استفاده شد. نتایج نشان داد که در بازه زمانی 2012-2024 افزایش قابل‌توجهی در شاخص NDVI مشاهده شد که نشان‌دهنده بهبود شرایط پوشش گیاهی در منطقه است. این بهبود به‌ویژه در انتهای دوره دوم بیشتر مشهود بود و با افزایش بارش‌های سالانه در این دوره مرتبط است. همچنین، تحلیل تعداد سال‌های مرطوب با استفاده از شاخص SPI نشان‌دهنده کاهش تعداد سال‌های مرطوب در بازه 2012-2024 بود، که ممکن است به تغییرات اقلیمی و نوسانات بارش نسبت داده شود. در تجزیه و تحلیل فصلی تغییرات NDVI، نتایج حاکی از بهبود پوشش گیاهی در تمامی فصول سال، از جمله فصول خشک، بود. این بهبود نشان‌دهنده تأثیر مثبت بارش‌های اضافی در دوره دوم بر وضعیت اکولوژیکی و پوشش گیاهی است. علاوه بر این، افزایش میانگین شاخص NDVI از 06/0 در سال 2000 به 10/0 در سال 2024، که نشان‌دهنده افزایشی تقریباً دو برابری است، مؤید بهبود شرایط خاک و پوشش گیاهی منطقه می‌باشد. این تحقیق نشان می‌دهد که افزایش بارش در دوره 2012-2024 توانسته تأثیر مثبتی بر بهبود پوشش گیاهی منطقه داشته باشد، اما نوسانات اقلیمی و تأثیرات بلندمدت تغییرات اقلیمی نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند.

کلیدواژه‌ها

• اقلیم
• سنجش از دور
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• روند
• تخریب اراضی

موضوعات

• تغییراقلیم