نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم نوحانی ¹
• حمیدرضا باباعلی ²
• رضا دهقانی ³

¹ استادیارگروه عمران، مرکز تحقیقات مواد و انرژی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

² دانشیار، گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

³ دکترای علوم ومهندسی آب، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات،

چکیده

مدل‌سازی رسوبات معلق موضوعی مهم برای تصمیم‌گیرندگان در سطح حوضه آبخیز است. مدل‌سازی دقیق و قابل‌اعتماد بار رسوب معلق برای برنامه‌ریزی، مدیریت و طراحی ساختارهای منابع آب و سیستم‌های رودخانه‌ای اهمیت دارد. در این تحقیق، یک رویکرد هوشمند ترکیبی جدید مبتنی بر رویکرد مدل رگرسیون بردار پشتیبان برای برآورد رسوبات رودخانه توسعه داده شده است. بدین منظور در این پژوهش از دو الگوریتم بهینه سازی شامل نهنگ و ازدحام ذرات برای مدلسازی میزان رسوبات معلق رودخانه بکار برده شد. جهت مدلسازی از آمار و اطلاعات ایستگاه هیدرومتری رودخانه بابلرود واقع در استان مازندران بعنوان مطالعه موردی طی 5 سناریو ترکیبی از پارامترهای ورودی در سالهای 1382 تا 1402 استفاده شد. به منظور ارزیابی عملکرد مدلها از معیارهای ارزیابی ضریب همبستگی، ریشه میانگین مربعات خطا، میانگین قدر مطلق خطا و ضریب نش ساتکلیف استفاده شد. نتایج نشان داد سناریو های ترکیبی در مدلهای مورد بررسی باعث بهبود عملکرد مدل می شود. همچنین نتایج حاصل از معیار ارزیابی نشان داد مدل رگرسیون بردار پشتیبان-موجک دارای ضریب همبستگی 962/0 ، ریشه میانگین مرعات خطا (ton/day) 344/0 ، میانگین قدر مطلق خطا (ton/day) 158/0 و ضریب نش ساتکلیف 970/0 در مرحله صحت سنجی برخوردار است. در مجموع نتایج نشان داد استفاده از مدلهای هوشمند مبتنی بر رویکرد رگرسیون بردار پشتیبان می تواند رویکردی موثر در پایداری مهندسی رودخانه باشد.

کلیدواژه‌ها

• بابلرود
• رگرسیون بردار پشتیبان
• رسوبات معلق
• مدلسازی

موضوعات

• خشکسالی