نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ثمر بهروزی نیا ¹
• ُسمیرا واحدی ²
• نادر عباسی ³
• فرشید تاران ⁴

¹ محقق، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان،

² محقق، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، زنجان

³ موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

⁴ موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی: ، ایران

چکیده

کشت گلخانه‌ای، با قابلیت کنترل شرایط محیطی و استفاده بهینه از منابع آب و خاک، راهکاری اساسی برای تولید محصولات کشاورزی است. با این حال، کارایی و اثربخشی گلخانه‌ها مستلزم رعایت ضوابط مختلف از نظر هیدرولوژی، زیست‌محیطی، خاکشناسی و به‌ویژه اقلیمی است و قبل از اجرای پروژه‌های احداث گلخانه، ضروری است امکان‌سنجی صورت گیرد. در این تحقیق، شرایط اقلیمی شهر نیک‌پی استان زنجان برای احداث یک شهرک گلخانه‌ای 34 هکتاری ارزیابی شد. برای این منظور، میزان مطلوبیت متغیرهای هواشناسی منطقه مانند بارش، دما، رطوبت نسبی، باد، ساعات آفتابی، و ابرناکی در دوره 21 ساله 1401-1381 برای احداث گلخانه به روش تحلیل سلسلسه مراتبی بررسی شد. نتایج نشان داد میانگین سالانه دما 9/11 درجه سلسیوس است و منطقه در ۴۰٪ از دوره، در کلاس نرمال خشکسالی (SPEI) قرار دارد. نیاز سرمایشی و گرمایشی سالانه به‌ترتیب 1/245 و 3/2883 درجه/روز محاسبه شد. سالانه به‌طور متوسط 2975 ساعت آفتابی در منطقه وجود دارد و در حدود 34 روز دارای شرایط تمام ابری است. سرعت باد غالب سالانه بین 5/3 تا 5/8 متر بر ثانیه متغیر بوده و شدیدترین باد (۲۵ متر بر ثانیه) از جنوب می‌وزد. بر اساس تحلیل اقلیمی، نیک‌پی ۶ ماه نیازمند گرمایش، ۲ ماه نیازمند سرمایش و ۴ ماه فقط به تهویه طبیعی نیاز دارد. در نهایت، اقلیم خشک سرد منطقه از نظر شاخص کل، نسبتاً مناسب ارزیابی شد. عمده‌ترین چالش‌ محدوده هدف، سرعت سریعترین باد سالانه است. از این رو، بایستی در انتخاب تیپ‌های گلخانه‌ای متناسب با ضوابط اقلیمی بدان توجه ویژه نمود.

کلیدواژه‌ها

• پارامترهای هواشناسی
• تحلیل سلسله مراتبی
• تولیدات کشاورزی
• کشت گلخانه‌ای

موضوعات

• خشکسالی