نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عاطفه امیری ¹
• سیامک بهاروند ²
• مژگان راد ³

¹ دانشجوی دکتری مهندسی آبخیزداری (حفاظت آب و خاک)، گروه آموزشی مهندسی طبیعت،دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

² دانشیار گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران

³ دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری ، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، مازندران، ایران

چکیده

یکی از چالشهای اصلی در پایش خشکسالی، تعیین شاخصی است که بر اساس هدف پایش، از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار باشد. بررسی و پایش خشکسالی مهمترین ابزار مدیریت خشکسالی محسوب می‌شود که می‌توان با استفاده از روش‌هایی، شروع و پایان، محدوده مکانی و شدت اثر آن را مشخص کرد و در صورت وجود برنامه‌های مقابله با خشکسالی، زمان تشکیل کارگروه بررسی و مقابله را معین کرد. دراین پژوهش، به بررسی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی ZSI،MCZI ،CZI ،PN ، DI وSPI در دشت الشتر پرداخته شد. برای این منظور، مقادیر بارش روزانه سه ایستگاه الشتر، کاکارضا و سراب‌صید‌علی در بازه زمانی 2001-2021 گردآوری شد. پس از بررسی روند بارش سالانه در هر ایستگاه، تداوم و بیشینه خشکسالی با استفاده از شاخص‌های خشکسالی هواشناسی تعیین شد. برای بررسی عملکرد این شاخص‌ها و انتخاب تطبیق‌پذیرترین شاخص برای منطقه از فرضیه کمینه استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، شاخص CZI با برآورد یک مورد صحیح از چهار مورد نسبت به بقیه شاخص‌ها عملکرد مطلوب‌تری داشت. در ادامه، به بررسی همبستگی اسپیرمن بین پارامتر بارش و شاخص‌های خشکسالی پرداخته شد، که نتایج نشان می‌دهد همبستگی مطلوبی بین تمامی شاخص‌ها در تمامی ایستگاه‌ها برقرار است و تنها شاخص MCZI عملکرد ضعیفی داشت. درنهایت با توجه به مجموع امتیازات‌، شاخص CZI که توانسته 21 امتیاز از مجموع آزمون‌ها را کسب کند، به عنوان شاخص برتر منطقه انتخاب شده است. شاخص‌‌های SPI و ZSI نیز نتایج مطلوب و دقیقی را در این منطقه به دست آورده اند.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• روش استینمن
• کمینه بارش
• شاخص CZI
• نرم افزار DIP

موضوعات

• خشکسالی