نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد عسگری ¹
• محسن جوانمیری پور ²
• وحید اعتماد ³
• خالد احمدآلی ³

¹ دانشجوی فقید دکتری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

² دانش آموخته دکتری جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ دانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

خشکی به‌طور قابل توجهی بر رشد گیاه تأثیر می‌گذارد و باعث تأخیر در رشد، اختلال در فیزیولوژی و آسیب به تولید مثل می‌شود. با توجه به اثرات خشکی بر گونه‌های درختی، محدودیت آب در مناطق خشک و نیمه خشک، گسترش جنگل‌کاری و ایجاد فضای سبز با موانعی مواجه می‌باشد. بر همین اساس، هدف این مطالعه بررسی تأثیر تنش خشکی بر ویژگی‌های ریختی کاج تهران و زیتون تلخ در سن‌های مختلف است. برای انجام این مطالعه شهرستان رباط‌کریم در منطقه خشک در جنوب غربی استان تهران انتخاب گردید. این پژوهش به صورت کاشت گلخانه‌ای و فاکتوریل به اجرا درآمد. عامل‌های در نظر گرفته شده شامل سن‌های مختلف گونه‌های گیاهی (گونه‌های درختی 1 ساله، 3 ساله و 5 ساله)، عامل تنش خشکی در سه سطح 0/3، 0/5، 0/7 درصد از حد مجاز تقلیل رطوبت و عامل گیاهی در دو سطح (گونه‌های کاج تهران و زیتون تلخ) و هر کدام در ده تکرار است که در مجموع 180 تیمار حاصل می‌گردد. قطر یقه، ارتفاع و اندازه تاج پوشش به عنوان میانگین وضعیت صفر نهال‌های مورد مطالعه یادداشت گردید و پارامتر‌های مورد ارزیابی در ابتدا و انتهای بازه مورد مطالعه در هر سال اندازه‌گیری ‌شد. با افزایش تنش خشکی و کاهش رطوبت در یک سن خاص مقدار رشد هر یک از عاملهای مورد مطالعه شامل قطر یقه، ارتفاع و سطح تاج پوشش در گونه‌های کاج تهران و زیتون تلخ کاهش یافت. نتایج نشان داد مقدار قطر یقه، ارتفاع و سطح تاج پوشش در تنش‌ خشکی 0/3 نسبت به تنش‌های خشکی 0/5 و 0/7 در 0 در سن های 1، 3 و 5 سالگی در سالهای 1400 و 1401 در گونه های کاج تهران و زیتون تلخ دارای بیشترین مقدار می باشد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تنش آبی بر ویژگی های نهالها با احتمال (p<0.01) در همه موارد معنی دار نیست. کمبود آب بر قطر یقه و سطح تاج پوشش در گونه ی کاج تهران و بر قطر یقه و ارتفاع زیتون تلخ با احتمال (p<0.01) دارای تأثیر معنی دار می باشد. همچنین تأثیر متقابل سن نهال و تنش خشکی بر سطح تاج پوشش کاج تهران و بر قطر یقه و ارتفاع زیتون تلخ با احتمال (p<0.01) دارای تأثیر معنی دار است. با توجه به مجموعه عوامل محدود کننده از قبیل شرایط اکولوژیک و محدودیت منابع مالی در میان تنش های خشکی بررسی شده بهتر است از تنش خشکی 7/ 0 استفاده نمود تا نهال های کاج تهران و زیتون تلخ مورد استفاده توان مقاومت در مقابل شرایط نامساعد محیطی را داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

• تنش آبی
• قطر یقه
• ارتفاع
• سطح تاج پوشش

موضوعات

• خشکسالی