نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آروین میرعلیزاده ¹
• سمیه حجابی ²
• مهدی کوچک زاده ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران.

² استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

³ دانشیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

ازآنجاکه آب‌های زیرزمینی اهمیت بسزایی در تأمین نیاز آب مصرفی بخش‌های مختلف دارند درنتیجه مدیریت و برنامه‌ریزی پیامدهای ناشی از خشکسالی بر منابع زیرزمینی از مسائل مهم و حیاتی در برنامه‌ریزی و اداره کشورها محسوب می‌شود. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از ترکیب شاخص‌های کمی خشکسالی GRI (شاخص منبع آب زیرزمینی)، SDWI (شاخص دبی استانداردشده چاه‌های بهره‌برداری) و شاخص کیفی MSECI (شاخص هدایت الکتریکی استاندارد اصلاح‌شده) به شاخص چند متغیره مدیریتی خشکسالی هیدرولوژیکی HDMI در دشت ارومیه در طی سال‌های 1382 تا 1397 پرداخته‌شده است. نتایج پایش این شاخص مدیریتی خشکسالی در دشت ارومیه نشان می‌دهد که طولانی‌ترین تداوم مشاهده‌شده طبق این شاخص مدیریتی 7 سال است که از سال 1391 شروع و تا پایان سال 1397 ادامه‌دار بوده و شدیدترین خشکسالی مشاهده‌شده در سال 1397 با مقدار 2/2- بوده است. جهت مشاهده روند خشکسالی بر روی شاخص‌های خشکسالی از آزمون من کندال استفاده شد نتایج نشان می‌دهد با ادامه این شیب‌خط روند فعلی در منطقه تا سال 1405 مقدار شاخص GRI به کمتر از 2₋ و تا سال 1410 شاخص مدیریت خشکسالی HDMI به کمتر از 6₋ خواهد رسید که نشان از وضعیت عدم بهره‌برداری و قرار گرفتن منابع زیرزمینی در معرض خشکسالی بسیار شدید است. در صورت ادامه وضع موجود امکان استفاده پایدار از منابع زیرزمینی دشت ارومیه غیرممکن خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی
• شاخص مدیریت خشکسالی هیدرولوژیکی
• شاخص منبع آب زیرزمینی
• شاخص دبی استانداردشده چاه‌های بهره‌برداری
• شاخص هدایت الکتریکی استاندارد اصلاح‌شده

موضوعات

• خشکسالی