نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی دلقندی ¹
• ساناز جورابلو ²
• زهرا گنجی نوروزی ³

¹ استادیار گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

² دانشجوی دکتری، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

³ استادیار گروه آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران.

چکیده

پایش خشک‌سالی یکی از اجزاء اساسی مدیریت ریسک خشکسالی می‌باشد. در این پژوهش، وضعیت خشکسالی در منطقه سمنان با استفاده از 13 مدل جهانی گردش عمومی جو، تحت دو سناریوی انتشار گازهای گلخانه‌ای (RCP4.5 و RCP8.5) و سه سطح ریسک (25/0، 50/0 و 75/0) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، شاخص خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص شناسایی خشکسالی (RDI) برای سه دوره آتی (2039-2010، 2069-2040 و 2099-2070) و دوره گذشته (2009-1965) در چهار مقیاس‌ زمانی مختلف (ماهانه، 3 ماهه، 6 ماهه و سالانه) محاسبه شد. شاخص SPI و RDI محاسبه شده برای سناریوهای مختلف تغییر اقلیم با نتایج دوره گذشته مقایسه شد. نتایج نشان داد که در سناریوی RCP8.5 در مقایسه با سناریوی RCP4.5، دوره های ترسالی و خشکسالی بیشتری وجود خواهد داشت. مدت خشکسالی پیش‌بینی‌شده توسط شاخص RDI نسبت به شاخص SPI (در مقیاس‌های سالانه و سه ماهه) تحت هر دو سناریوی انتشار در دوره آتی (2099-2010) نسبت به دوره گذشته (2009-1965) کاهش داشته است؛ اما تعداد خشکسالی‌ها افزایش یافته است. علاوه بر این، شاخص‌های خشکسالی RDI و SPI (تحت هر دو سناریوی انتشار) برای مقیاس‌های زمانی 3 ماهه و سالانه به ترتیب، افزایش و کاهش مقدار و شدت خشکسالی را نشان دادند. این نتایج بیانگر این است که افزایش ریسک خشکسالی در اثر گرمایش جهانی ناشی از فعالیت‌های انسانی، در حال افزایش است.

کلیدواژه‌ها

• تغییر اقلیم
• سناریوهای انتشار
• خشکسالی
• SPI
• RDI